Zasada adekwatności kar administracyjnych została przez nas opisana w poprzednim wpisie (patrz: Nowelizacja KPA 2017 – Na czym polega zasada adekwatności kar administracyjnych?). Czerwcowa nowelizacja ma na celu rozwiązanie problemu stosowania kar w postępowaniu administracyjnym. Określa przede wszystkim, jakie okoliczności organ ma obowiązek wziąć pod uwagę, gdy wymierza karę. Jakie zaszły zmiany?
Na czym polega wymiar kary administracyjnej?
Wymiar kary to inaczej decyzja organu odnośnie jej wysokości, a podejmowana jest według jego uznania. Będzie to miało miejsce w sytuacji, gdy przepisy określają kwotę kary „widełkowo”, czyli określeniem np. od 1 000 zł do 5 000 zł lub przez określenie jej maksymalnej wysokości, np. do 10 000 zł. Warto wiedzieć, że jeżeli w przepisie, kwota kary została określona w sposób „sztywny”, czyli bezwzględny, wówczas organ nie może obniżyć kary z zastosowaniem zasad jej wymiaru.
Przykładem „widełkowego” określenia kary w przepisie jest art. 107 ust. 1 ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych, zgodnie z którym, gdy uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych, który narusza obowiązku lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów wiążących Rzeczpospolitą Polskę umów międzynarodowych, podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 złotych do 10 000 złotych.
Co zatem organ musi wziąć pod uwagę ustalając wysokość kary pieniężnej?
Po pierwsze, organ musi określić, jaka jest waga i okoliczności naruszenia prawa, a także jak często dochodziło do zaniechania, niewywiązania się z obowiązku albo naruszenia zakazu przez stronę. Po drugie, czy osoba, wobec której ma zostać wymierzona sankcja była już karana przez organ za ten sam czyn (wykroczenie, wykroczenie skarbowe, przestępstwo, przestępstwo skarbowe). Po trzecie, organ zobowiązany jest zbadać, czy sprawca, w związku ze swoim zachowaniem, osiągnął jakąkolwiek korzyść albo chociaż uniknął straty, a jeśli tak to w jakiej wysokości.
Ponadto, organ bierze pod uwagę także to, czy sprawca czynu, za który wymierzana jest kara, przyczynił się w jakikolwiek sposób do jego powstania, w jakim stopniu, a także czy próbował jemu zapobiec i jakie dobrowolnie działania podjął, żeby uniknąć negatywnych skutków. To wszystko będzie miało wpływ na wysokość kary.
Warto również wiedzieć, że nie bez znaczenia dla wymiaru kary administracyjnej będą także warunki osobiste osoby, bądź przedsiębiorcy, któremu ma zostać wymierzona kara. Organ weźmie pod uwagę jego sytuację materialną, a także w przypadku, gdy sprawcą jest osoba fizyczna, jej sytuacją rodzinną.
Pamiętajmy!
- Przy określeniu kary pieniężnej w przepisie w kwocie „od…do” lub przez określenie jej maksymalnej wysokości, wymiar kary zależy od uznania organu,
- Organ, określając wysokość kary pieniężnej, zobowiązany jest wziąć pod uwagę szereg okoliczności, które miały wpływ na popełnienie przez stronę czynu zabronionego,
- Wpływ na wymiar kary mają przede wszystkim: waga naruszenia prawa, czy osoba była już wcześniej karana, czy w związku z czynem doszło do uzyskania jakichkolwiek korzyści, czy próbowano zapobiec skutkom zakazanego czynu, a także sytuacja materialna sprawcy.
Już wkrótce w kolejnym artykule: Nowelizacja KPA 2017 – kiedy organ administracyjny może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej?
