W poprzednich wpisach przybliżyliśmy na czym polega zasada adekwatności kar administracyjnych i w jaki sposób są one wymierzane przez organ (patrz: Nowelizacja KPA 2017 – Na czym polega zasada adekwatności kar administracyjnych oraz Nowelizacja KPA 2017 – Wymierzenie kary pieniężnej według nowych regulacji kodeksu postępowania administracyjnego). Kolejnym ważnym zagadnieniem związanym z czerwcową nowelizacją jest całkowite odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej.
Kiedy dojdzie do takiej sytuacji i na czym to polega?
Do czasu wejścia w życie nowelizacji, kodeks postępowania administracyjnego nie przewidywał sytuacji, w której mogłoby dojść do odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej. Dotychczas kary pieniężne były nakładane bez względu na okoliczności popełnienia czynu zabronionego. Obecnie, przepisy o odstąpieniu od nałożenia kary pieniężnej mogą być zastosowane niezależnie od sposobu ich określenia w ustawie.
Kiedy organ może odstąpić od nałożenia kary administracyjnej?
Przede wszystkim, będzie to sytuacja, gdy strona usunęła naruszenie, za które miałaby zostać nałożona na nią kara lub powiadomiła właściwe podmioty o tym naruszeniu. Musimy wówczas przedstawić organowi odpowiednie na to dowody. Jednocześnie, muszą zostać spełnione cele kary administracyjnej.
Co to oznacza?
Dla określenia spełnienia celu kary, należy się odnieść do odpowiedzialności karnej. Kara ma przede wszystkim zapewnić poszanowanie i przestrzeganie prawa, odpłacić sprawcy za dokonane naruszenie, przynieść pozytywny skutek na przyszłość, a także odstraszyć od popełnienia czynu zabronionego. Jest jedną ze stosowanych przez organy form tzw. przymusu państwowego.
Kiedy organ musi odstąpić od nałożenia kary administracyjnej?
Kodeks postępowania administracyjnego wskazuje nam dwie sytuacje, w których organ ma obowiązek odstąpić od nakładania kary. Po pierwsze, będzie to sytuacja, gdy waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszenia prawa.
Co to oznacza?
Będzie tak na przykład wtedy, gdy wskutek popełnienia czynu zabronionego nie powstała żadna szkoda, bądź zagrożenie dla innych. Jednocześnie, konieczne jest niedokonywanie dalszego naruszania przez tą osobę.
Po drugie, organ musi odstąpić od nałożenia kary, jeżeli strona została już wcześniej ukarana za ten sam czyn prawomocną decyzją. Decyzję taką mógł już wydać inny organ administracyjny, na przykład na podstawie odmiennych przepisów. Jednocześnie musi dojść do osiągnięcia celów kary, jak wyżej.
Warto wiedzieć, że nawet, jeżeli przesłanki do obowiązkowego odstąpienia przez organ od nałożenia kary nie zostały spełnione, np. gdy naruszenie prawa nie może zostać uznane za znikome, ale cele kary zostały osiągnięte, wówczas organ może wyznaczyć termin do usunięcia negatywnych skutków naruszenia prawa. W sytuacji, jak sprawca dostosuje się do tego postanowienia, wówczas organ powinien także odstąpić od wymierzenia kary.
Zgodnie ze znowelizowanym kodeksem postępowania administracyjnego, odstępując od wymierzenia kary, organ poprzestanie na pouczeniu.
Pamiętajmy, że na to, czy zostaniemy ukarani sankcją w postępowaniu administracyjnym, kluczowe znaczenie ma jaką przyjmiemy postawę. To od nas w największej mierze zależy, czy kara zostanie nałożona. Im szybciej zorientujemy się, że nasze działania prowadzą do naruszenia prawa i zaczniemy działać zgodnie z przepisami, tym większe prawdopodobieństwo, że organ nie nałoży na nas kary pieniężnej.
Już wkrótce w kolejnym artykule: Nowelizacja KPA 2017 – zasady udzielania ulg w wykonywaniu kar administracyjnych.
